Ćwiczenia logopedyczne i porady dla rodziców
Dziecko + rodzice/opiekunowie + logopeda = sukces dziecka
Drodzy rodzice, opiekunowie, pamiętajcie, że:
"Dzieci mogą dużo więcej niż im powierzamy”
Rozwijamy mowę dziecka:
- Czytając książki. Ważne jest czytanie uczestniczące.
- Oglądając razem z dzieckiem i omawiając ilustracje, najbliższe otoczenie.
- Rozwijając zainteresowania dziecka, bawiąc się z nim ulubionymi zabawkami, gotując wspólnie, sadząc nasionka, czy majsterkując (pamiętając o zasadach bezpieczeństwa), itp.
- Zachęcaj do śpiewu, wokalizowania, wydawania chociaż najmniejszego dźwięku, gdyż wtedy nieprawidłowy rytm, melodia mowy nie występuje, a z pewnością się minimalizuje.
Ważne w komunikacji / Zalecenia:
- kontakt wzrokowy podczas rozmowy;
- wsłuchanie się w wypowiedzi dziecka zawsze do końca, nawet gdy są one niewerbalne;
- aranżowanie kontaktów z innymi;
- dbałość o bezpieczeństwo psychiczne dziecka, akceptowanie jego potrzeb i możliwość rozwojowych;
- prawidłowa mowa;
- Mówmy do dziecka dużo i spokojnie. Nie podnośmy głosu, zwracając się do niego.
- Kiedy dziecko wypowie nowe słowo, sylabę, dźwięk, cieszymy się. Chwalimy go za każdy przejaw aktywności werbalnej, czy niewerbalnej.
- Mówmy dziecku, co przy nim robimy, co dzieje się wokół niego. Niech mowa towarzyszy spacerom, zakupom, pracom domowym.
- Oglądajmy z dzieckiem obrazki, nazywajmy przedmioty i opisujmy sytuacje prostymi zdaniami.
- Rysujmy z dzieckiem, mówimy co kreślimy - "...teraz rysujemy auto”. To jest koło, tu są drzwi, dach...".
- Śpiewajmy z dzieckiem. Jest to ćwiczenie językowe, rytmiczne, a zarazem terapeutyczne.
- Starajmy się, aby zabawy językowe i dźwiękonaśladowcze znalazły się w repertuarze czynności wykonywanych wspólnie z dzieckiem.
Ćwiczenia oddechowe:
- Głębokie wdechy i wydechy w pozycji stojącej, siedzącej i leżącej np. Fajnie, gdy połączymy je z prostymi ćwiczeniami ruchowymi, np. wymachy rąk, skłony, stanie na jednej nodze...
- Zdmuchiwanie płomienia świeczki, dmuchanie na różne przedmioty o różnym ciężarze, m.in. piłeczki, kartki papieru, piórka, itp., rozdmuchiwanie w misce ryżu, kaszy, itp
- Puszczanie baniek mydlanych
- Dmuchanie w rurki różnej średnicy ze zmiennym natężeniem siły i czasu trwania
- Przesadna artykulacja głosek: a-i-e-o-u-y, wokalizacja dźwięków przez dziecko.
W ćwiczeniach z dzieckiem wykorzystujemy naturalne okazje, aby pogimnastykować aparat mowy:
- Gdy na talerzu został ulubiony sos, miód lub konfitura - pozwól mu wylizać go językiem. To ćwiczenie skutecznie gimnastykuje środkową część języka.
- Żucie pokarmów, dmuchanie na talerz z gorącą zupą, chuchanie na zmarznięte dłonie, cmokanie, puszczanie baniek mydlanych a nawet wystawianie języka to też ćwiczenia aparatu artykulacyjnego.
- Jeśli dziecko dostało lizaka zaproponuj mu, aby lizało go unosząc czubek języka ku górze.
- Po śniadaniu posmaruj wargi dziecka miodem, kremem czekoladowym lub mlekiem w proszku i poproś, aby zlizał je dokładnie jak kotek.
- Kiedy dziecko ziewa nie gań go, lecz poproś, aby ziewnęło jeszcze kilka razy, zasłaniając usta.
- Przy porannym i wieczornym myciu zębów zaproponuj dziecku liczenie zębów lub witanie się z nimi w ten sposób, aby czubek języka dotknął każdego zęba osobno.
- Przy rysowaniu sprawdź czy twoja pociecha potrafi narysować kółko (językiem dookoła warg) lub kreseczki (od jednego do drugiego kącika ust).
- Wszystkie ćwiczenia wykonujemy z dzieckiem uprzednio mu je demonstrując.
Aby usprawnić policzki dziecka:
- masujemy policzki dłońmi, okrężnymi ruchami (może do tego posłużyć oliwka dla niemowląt)
- napinamy (nadymamy) policzki wraz z wargami i rozluźniamy, prosimy dziecko o powtórzenie,
- wypychamy językiem policzki (można pomasować palcem wewnętrzna stronę policzków)
- wydymamy je i wciągamy do wewnątrz
- nie robimy ćwiczeń na siłę, pamiętajmy, że ćwiczenia mają się kojarzyć z czymś wesołym, przyjemnym)
Aby usprawnić język:
- dotykamy czubkiem języka kolejnych zębów – „liczenie zębów”
- przesuwamy czubek języka po podniebieniu – „malujemy sufit”
- mlaskamy,
- kląskamy (konik),
- wsuwamy język pod górną i dolną wargę,
- cofamy czubek języka wzdłuż podniebienia, czubkiem języka dotykamy wałka dziąsłowego,
- przesuwamy język na boki w jamie ustnej, wypychamy policzki,
Aby usprawnić wargi:
- cmokania (buziaki),
- parskania (konik),
- na przemian robienia „dzióbka”- wymawiamy „u” i rozszerzania ust – wymawiamy „i”,
- wydymania, zaciskania, rozluźniania, masowania warg palcami,
- przesadnego wymawiania samogłosek: A, O, U, E, Y, I,
- naprzemienne zakładanie warg na siebie ( górna na dolna i odwrotnie)
Ćwiczenia mogą być tak naprawdę wykonywane o każdej porze dnia, np.:
- Rano:
- Podczas śniadania pozostawione na talerzu okruszki, dżem, konfitura polecamy dziecku, aby wylizało; Nutellę, płatki kukurydziane możemy przykleić na wałku dziąsłowym za górnymi zębami i zlizujemy czubkiem języka.
- Kładziemy płatek śniadaniowy, chrupki na język i podnosimy do wałka dziąsłowego, przytrzymujemy chwilę i możemy go schrupać.
- Po południu:
- Kozłujemy piłkę, jeździmy samochodami i jednocześnie wypowiadamy ciągi wyrazowe. Naśladujemy odgłosy otoczenia, powtarzamy wierszyki, wyliczanki. Pod kubkami chowamy karteczki z obrazkami (mogą być wycięte ze starej gazety), sylabami i po odkryciu prosimy by dziecko po nas powtórzyło.
- gimnastyka buzi i języka (najlepiej przed lustrem)
- Przed snem:
- Czytamy dziecku bajkę i zawsze naśladujemy odgłosy występujących w nich zwierząt, pojazdów, sprzętów AGD...
Życzę miłych chwil z dzieckiem. Powodzenia!
Iza Bogudzińska - logopeda